Yedi Doku (Dhatular)
Dhatu kelimesi, Sanskrit dilindeki dha (= tutmak, yerleştirmek, içermek) kökünden gelir. Yani Dhatu vücudu ve organları bir arada tutan bir dokudur.
Dokularımız tükettiğimiz yiyeceklerden yapıldığı için, dokularımızın sağlığı ve kalitesi, sindirim kapasitemize, beslenme kalitemize ve her dokunun Agni’sinin doğru çalışmasına bağlıdır.
Sağlıklı Dhatu’lar tamamen, tükettiğimiz düzgün sindirilmiş ve emilmiş yiyeceklerden oluşur. Dhatu’lar hem olgun, tamamen oluşmuş dokuyu hem de doku oluşumunun bir sonraki aşamasında kullanılacak besinlerin öncül ya da olgunlaşmamış, ham halini üretirler. Önce Rasa Dhatu oluşur; sonra Rakta Dhatu vs. gelir.
Dhatu bozukluklarının üç sebebi vardır: Dosha’ların Dhatu’lara girmesi, Dhatu’da yükselme (DhatuVruddhi) ya da düşüklük (Dhatu Kshaya)
-
- Vata bir Dhatu’ya girdiğinde, doku hafifler (yetersizlik ya da dejenerasyon /bozulma);
-
- Kapha bir Dhatu’ya girdiğinde doku ağırlaşır (birikme ya da tıkanıklık);
-
- Pitta bir Dhatu’ya girdiğinde doku aşırı ısınır ve yanar (iltihap)
Dhatu | Upadhatu | Mala |
Rasa (plazma, lenf, kan öz sıvısı) | Stanya (anne sütü)Raja (adet kanı) | Kapha |
Rakta (kan) | Kandara (tendonlar)Sira (kan damarları) | Pitta |
Mamsa (kas) | Vasa (derialtı yağları) | Khamala (salgılar) |
Meda (yağ) | Snayu (bağ dokular) | Ter |
Asthi (kemik) | Dişler | Saçlar, tırnaklar |
Majja (kemik iliği) | Gözyaşı | Yağlı göz salgıları |
Shukra (sperm, yumurta) | Ojas | X |