ŞUBAT BESLENMESİ
Şubat ayı, vücudunuzun kıştan bahara geçiş yapmaya başladığı dönemin başlangıcıdır. Beslenmede köklü bir değişikliğe geçmenin gerektiği bir dönemdir. Ayurveda’ya göre geçişler her zaman yumuşak olmalı, bir önceki dönem de gözetilerek kademeli geçiş yapılmalıdır. Bu nedenle, Şubat beslenmenizde öğünlerinizde bir önceki dönem olan Vata’yı ve geçilen dönem Kapha’yı dengeleyen gıdalara öncelik vermek hepimize iyi gelen olabilir.
Şubat ayında eski iştahımızın azaldığını da fark edebiliriz. Bu kışın yoğun beslenmesi sebebi ile hafiflik arayışına geçen bedenin otomatik oluşan desteğidir. İştahınız azalıyorsa dert etmeyin, geçicidir. Şubat, VATA bireyleri için hala dikkatli olunması gereken bir aydır. Soğuklar devam ettiğinden Vata beden yapısındaki kişiler hala doyurucu, yağlı, ağır, zengin içerikli besinlere ihtiyaç duyabilir. Şubat ayında, patates, şalgam, pancar, yer elması ve havuç hâlâ menülerimizde yer almaya devam edebilir. Karaciğeri nazikçe temizlemek için bu doyurucu besinlere ekşi tadı ve acı yiyecekleri ekleyebilirsiniz.
Şubat ayında kahvaltıda yulaf ezmesi, mısır unu, arpa çorbası, kitchari veya poha (basmati pirinç gevreği) içeren bir kahvaltı iyi bir fikir olabilir. Poha hafiftir, dolayısıyla Kapha bireyleri için iyi bir kahvaltı olabilir, ancak yulaf ezmesiyle daha iyi beslenen Pittalar için yeterince doyurucu olmayabilir.
Kahvaltıdan yaklaşık bir saat sonra, Agni (sindirim ateşi) korumak, dolaşımı iyileştirmek ve sistemdeki mukusu ortadan aldırmak için bir fincan zencefil, tarçın ve karanfil çayı içebilirsiniz.
Tarifi: Bir tutam karanfil ile 1/2 çay kaşığı kuru zencefil ve tarçını sıcak su ile demleyebilirsiniz. Ülser gibi şiddetli Pitta provokasyonunuz varsa, bu çayı içmeyin! Bunun yerine Pitta’yı sakinleştirici bir diyet rejimi uygulayın. Böyle bir durumda kışın amaç vücudu dışarıdan sıcak tutmak, içten ise Pitta Dosha’yı serinletmektir.
Tahıllar açısından karabuğday ve çavdar idealdir. Her ikisi de kış için gereken sıcaklığı ve Umph’yi sağlar, ancak bahar için idrar söktürücü ve kurutucudur. Bununla birlikte, vücudunuz yağ oluşturmak yerine yağları serbest bırakmaya çalıştığından genel olarak tahıllara, ete ve tatlı tatlara karşı bir isteksizlik duyabilirsiniz. Şubat ayı iştahın azalmasıyla karakterize edilir. Şubat’ta dikkatimizi karaciğeri, lenf dolaşımını destekleyecek gıdalara yönlendirmek iyi bir fikir olabilir. Bedenimizin içinden geçtiği döneme uygun seçimler yapmak Şubat hedefimiz olabilir.
Şubat ayında bize en iyi desteği hangi tatlar, lezzetler veya sebze / meyveler sunabilir, gelin beraber bakalım.
Keskin tat, temizlik için dolaşımınızı hızlandırır. Bu demektir ki yemeklere gelsin bol Baharat!
Baharatlar: Keskin baharatlar metabolizmayı hızlandırabilir ve tıkanıklığı giderebilir.
Kimyon doğal sıcaklık ve kuruluk sunan ideal bir baharat seçeneği olabilir.
Kapha ve Vata bireyleri, sindirimi hızlandırmak ve kış mevsiminden kalan halsizlikten kurtulmak için kırmızı biberden destek almaya başlayabilirler.
Zerdeçal, Şubat baharat listesinin bir numarası olarak yerini alıyor. Isıtıcı ve temizleyici özellikleri vücudunuzun Şubat ayındaki ihtiyaçlarına mükemmel uyum sağlayabilir. Zerdeçal dolaşımı iyileştirebilir, kanı inceltebilir, lenfatik sistemi, tüm damarları ve dokuları temizleyebilir. Kanı hareket ettirme yeteneği nemi kurutur ve ısıyı artırabilir.
Ayurveda’da kullandığımız baharatların genelde içeriyi serinletici etkisi vardır. Çemen otu bu kategori dışında kalır ve Şubat için iyi bir seçim olabilir. Çemen otu ateşi körükleyerek soğuğu ve nemi dışarı atar. Yemeklerinize, çaylarınıza veya baharat karışımlarınıza severek ekleyebilirsiniz.
Taze zencefil, hafif bir detoksifikasyon ve sindirim sistemi destekçisidir. Kış tıkanıklığınızı gidermenize ve kanınızın hareket etmesine iyi bir destek olabilir.
Pancar Şubat için ideal besindir. Hafif ama doyurucu olan pancarlar kolagog sınıfına girer. Bu da karaciğeri ve safra kesesini safradan arındırdıkları anlamına gelir. Limonlu ve Maydanozlu Pancar Çorbasını bu ay öğünlerinize almayı deneyebilirlisiniz. Sebze sularımın vakti geldi diyorsanız Bahar Detoksu Sebze Suyu tarifini çok seveceksiniz.
Nohut ve siyah fasulye, lif açısından zengin içerikleri ile sağlıklı eliminasyonu teşvik ettiğinden Şubat ayı için özellikle iyi seçim olabilirler.
Yeşilliklerin Şubat ayında ayrı bir önemi var. Karalahana, ıspanak ve pazı, kış için yeterince doyurucu ama ilkbahar için de yeterince temizleyici olan hafif acı tatlı yeşilliklerdendir.
Brokoli de Şubat için iyi bir sebze seçimi olabilir.
Sarımsak turşusu menünüze harika bir katkı olabilir, ekşi ve keskin tatları bir arada bulmanın kolay yolu olabilir. Sarımsak turşusundaki sirkenin ekşiliği karaciğeri temizlerken, sarımsak durgun kanı hareket ettirebilir.
Limonlar Şubat ayı için bir başka harika Kholeretik (karaciğerden safra salgılanmasını uyaran )olabilir. Bahar detoksunu teşvik etmek için yemeklerinize bol ekleyebilir, içme sularınıza limon katabilirsiniz.
Arınmayı teşvik etmenin bir başka yolu da bir ila üç günlük kitchari temizliği olabilir.
Şubat ayında beslenmede önemli adımlarımız neler mi olabilir? Yağları ve tatlıları en aza indirin; muhtemelen onları zaten istemeyeceksiniz. Tatlı krizi oldu da gelirse acı tada sahip bitter çikolatadan faydalanmayı seçebilirsiniz.
ŞUBAT’TA KAÇINILMASI GEREKENLER
• Kapha veya Vāta’yı artıran yiyeceklerden kaçınabilirsiniz,
• Aşırı miktarda tatlı, ekşi ve tuzlu yiyeceklerden (Kapha) veya acı ve buruk yiyeceklerden(Vāta) kaçınabilirsiniz,
• ·Öğün atlamaktan veya oruç tutmaktan kaçınabilirsiniz,
• Soğuk veya buzlu içeceklerden kaçınabilirsiniz,
• ·Gece geç saatlere kadar kaçınabilirsiniz,
• Soğuk hava akımlarına ve rüzgara maruz kalmaktan kaçınabilirsiniz,
• Tamamen hareketsizlikten kaçınabilirsiniz.
ŞUBAT AYI IÇIN ŞIFALI BITKILER
Şubat, bitkisel kolagogların tam zamanı olabilir.
Acı sade yağ, Ayurveda’nın ilkbaharda karaciğer temizliği için en iyi formülü olabilir ve tüm Pitta dengesizlikleri için ideal olabilir. Acı sade yağ, üç doshayı da dengeleyen, kanı temizleyen ve toksinleri yok eden, ısıtıcı bir acı olan Guduchi’yi içerir.
Kutsal fesleğen – Tulsi, Sağlıklı dolaşımı ve lenf durgunluğunu aşmaya iyi bir destek olabilir. Tulsi çayı hem zihne hem de bedene iyi gelir. Prana Vayu için güzel bir destek olabilir. Tulsi, kişiyi neşelendiren, enerjisini yükselten, gelmekte olan baharın bedendeki hantallığını dönüştürmeye yarayan bir araç olabilir. Tulsi hidrosolü ve sabunu da cilt için iyi bir çare olabilir.
Safra kesesi durgunluğu, Kapha–Pitta yapısında göz çevresinde hafif koyu veya yeşilimsi bir renk tonu olarak görünebilir. Düşük dereceli karaciğer toksisitesi ve safra kesesi durgunluğu, sağ göğüs kafesinin altında hafif bir rahatsızlık olarak yaşanabilir. Bunun için Bhumyamalaki, Amalaki / Amla Tozu, Neem Yaprağı, Kakule, Türkiye Ravent (ışkın diye bilinen Elazığ civarında yetişen bitki) karışımı kullanabilirsiniz.
Dulavratotu, Kırmızı Kök, Karahindiba, Satır, Sassafrass, İncir Out karışımı karaciğer toksisitesini hafifletirken kanı temizleyebilir ve arındırabilir. Temiz kan; temiz, sağlıklı bir cilt ve açık bir zihinle sonuçlanır. Ateşli Pitta Dosha ile ilişkilendirilen sıcak kanı serinletebilir ve rahatlatabilir.
Yine Ayurvedik bitkilerden biri olan Shilajit, kış sonu halsizliğini tamamen ortadan kaldıran güçlü bir canlandırıcı olabilir.Aynı zamanda güçlü bir temizleme etkisine sahiptir. Kapha bireyleri metabolizma hızını arttırmak için kullanabilirler.
Şubat ayında üst solunum yolu tıkanıklığı için Trikatu baharatını kullanabilirsiniz, göğsünüzü ısıtabilir ve mukusu sıvılaştırabilir.
Vata bireylerine, karaciğeri hafifçe temizleyen ama aynı zamanda besleyici olan ekşi bitkiler Şubat ayında iyi gelebilir. Amalaki’nin kırmızı kan hücrelerinin üretimini uyardığı, hücresel yenilenmeyi arttırdığı, yağsız vücut kütlesini arttırdığı ve karaciğer, dalak, kalp ve akciğerlerin düzgün çalışmasını desteklediği biliniyor. Amalaki, sindirim ateşini artırabilir, sağlıklı kan şekeri seviyesini korumaya yardımcı olabilir ve zengin, doğal bir antioksidan kaynağı olarak destek sunabilir. Bir detoksik madde olarak iç temizliğe ve gençleşmeye yardımcı olur ve aynı zamanda üç doshayı da dengeleyebilir.
Ayurveda’da Asavalar (fermente meyve suları) ve arishtalar (fermente karışımlar) kış mevsiminde yaygın olarak kullanılır. Düşük Jāthara Agni durumlarında āsava almak daha iyi olabilir, oysa arishtalar düşük dhātu agni için endikedir. Asavalar GI kanalındaki toksinleri yakar ve Jāthara Agni’yi güçlendirmek için aç karnına alınabilir.
Arishta’ların, Dhatu Agni ve Bhūta Agni’yi canlandırmak, tejas ve ojas teşvik etmek ve dhatu (dokulardaki) toksinleri ortadan kaldırmak için yemek ortasında veya yemekten sonra alınması iyi olabilir.
Bazı arishtalar o kadar güçlüdür ki hücresel metabolizmayı bile harekete geçirebilirler: Pilu Agni ve Pithara Agni. Kış için en iyi seçenekler arasında Drākshā (bitkisel şarap), pippalī āsava, kumārīāsava, punarnavāsava, vāsakāsava ve dashamūlārishta bulunur.
Eşit miktarda suyla karıştırılmış 4 çay kaşığı drakshā veya başka bir āsava veya arishta hazırlayabilirsiniz. Bu karışım, dolaşımı teşvik edebilir, sindirimi iyileştirebilir ve Kapha’yı kontrol etmenize destek olarak Vāta’yı da sakinleştirmeye yardım edebilir. Bir āsava veya arishta mevcut değilse Ayurveda, kışın yemeklerle birlikte az miktarda sek şarap içilmesini de önerir.
İyi kış rasayanaları (canlandırıcı tonikler) chyavānaprāsh ve pippali rasāyana’dır. Pippalī rasāyana özellikle güçlüdür. 1/2 bardak süt ve suyun karıştırılıp beş adet kurutulmuş pippali (uzun biber) meyvesinin eklenmesiyle yapılır. Pippali toz haline getirilmemelidir. Bu karışımı, eklenen su buharlaşana kadar kaynatın, bu yaklaşık yarım saat kadar sürebilir, ardından yatmadan önce için. Süt kışın mukus oluşturabilir ancak bu karışımı alırsanız mukus üretmez.
Kaynaklar:
Dr. Vasant Lad Textbook of Ayurveda Volume 1,2,3
Joyful Belly, John Immel makaleleri
Sebastian Pole, Ayurvedic Medicine
