Şubat ayı Ayurveda açısından önemli bir geçiş dönemidir. Ayurveda’nın mevsimsel rutinler (Ritucharya) prensibine göre, bu ay genellikle kıştan (Hemanta Ritu) bahara (Vasanta Ritu) geçiş sürecinin bir parçasıdır ve Kapha Dosha’nın birikmeye başladığı bir dönemdir​. Bu, vücudun daha fazla mukus üretmeye eğilimli olduğu, metabolizmanın yavaşladığı ve toksinlerin (Ama) birikme riskinin arttığı anlamına gelir.

Şubat ayı, Ayurveda’ya göre Kapha Dosha’nın artmaya başladığı bir dönemdir, bu da beden ve zihin üzerinde belirli psikolojik, fizyolojik ve zihinsel etkiler yaratır​. Kıştan bahara geçiş sürecinde vücudun ağır, soğuk ve yapışkan özellikleri baskın hale gelebilir, bu da çeşitli dengesizliklere yol açabilir.

Şubat ayı kıştan bahara geçişin başladığı, Ayurveda’ya göre Kapha dosha’nın belirginleştiği bir dönemdir. Kapha’nın ağır, soğuk, yapışkan ve durağan doğası, vücut ve zihin üzerinde çeşitli etkiler yaratır.

• Fiziksel Etkiler: Metabolizma yavaşlar, toksin (Ama) birikimi hızlanır, kilo alma eğilimi artar. Mukus üretimi artar, mukus birikimi nedeniyle solunum yollarında tıkanıklık, soğuk algınlığı, sinüzit ve balgam oluşumu sık görülür. Sindirim gücü (Agni) zayıflar, bu da sindirimin yavaşlamasına sebep olabilir; bedende su tutulumu, şişkinlik, kabızlık ve kilo artışı görülebilir.
• Duygusal Zorluklar: Bu dönem genellikle daha fazla ağır ve durağan hissetme dönemidir. Kapha’nın artışıyla birlikte motivasyon eksikliği, hüzün ve hareketsizlik görülebilir. Psikolojik olarak durağanlık ve motivasyon kaybı hissedilebilir. Melankoli, durgunluk, üşengeçlik ve mevsimsel depresyon belirtileri gözlenebilir.

Şubat Hediyeleri:

• Daha sakin, durağan ve içe dönük olma fırsatı sunar.
• Topraklanma ve dayanıklılık sağlar.
• Vücut için güçlenme ve beslenme zamanıdır.
• Sindirimi düzenleme ve metabolizmayı hafifçe uyandırma dönemidir.

Şubat Zorlukları:

• Kapha’nın aşırı birikmesiyle metabolizmanın yavaşlaması.
• Mukus üretiminin artması ve solunum yollarının tıkanması.
• Motivasyon kaybı ve mevsimsel melankoli.
• Daha fazla uyku isteği ve hareketsizlik.

Ayurveda’nın temel prensipleri olan Bhuta (Elementler), Guna (Nitelikler), Dosha (Beden Tipleri), Dhatu (Vücut Dokuları) ve Srotamsi (Kanallar) açısından Şubat etkilerini ve Ayurvedik çözümleri ele alalım.

Elementlerin (Bhuta) Şubat Ayındaki Etkisi

Ayurveda’da evrenin ve bedenin temel bileşenleri beş elementten (Pancha Mahabhuta) oluşur;

• Toprak (Prithvi) – Ağır ve sabittir, Kapha’nın temel elementidir.
• Su (Jala) – Akışkandır, bedenin sıvılarını yönetir, Kapha’yı güçlendirir.
• Ateş (Agni) – Sindirim ateşini (Agni) yönetir, Pitta’nın ana unsurudur.
• Hava (Vayu) – Hareketliliği sağlar, Vata Dosha’yı oluşturur.
• Boşluk (Akasha) – Hafiflik ve genişleme enerjisini temsil eder.

Şubat Ayında Baskın Olan Elementler;

• Su (Jala) ve Toprak (Prithvi) Artıyor → Mukus birikimi, su tutulumu, bedensel ağırlık hissi.
• Ateş (Agni) Zayıflıyor → Sindirim yavaşlıyor, toksin (Ama) birikiyor.
• Hava (Vayu) Dengede, ancak durağanlık hissi artıyor.

Dengelemek için: Baharatlı yiyecekler tüketin, hareketi artırın, sıcak içecekleri tercih edin.

Dosha Dengesi: Şubat’ta Hangi Dosha Artıyor?

• Kapha Dosha Artıyor: Ağır, soğuk, yavaş ve yapışkan nitelikler Kapha’yı yükselterek vücutta mukus üretimini artırır. Bu sebeple, mukus artışı, solunum yolları tıkanıklıkları, sindirim yavaşlaması, kilo alımı, uyku isteği yaşanabilir.
• Vata’nın Kuruluğu Devam Ediyor: Kışın sonunda Vata’nın kuruluğu ve soğukluğu hala etkili olabilir, özellikle rüzgarlı günlerde. Bu da cilt kuruluğu, eklem ağrıları, sindirim düzensizliğine sebep olabilir.
• Pitta Dengeli Ancak Düşebilir: Pitta, bu dönemde genellikle dengelidir, ancak sindirim sisteminde yavaşlama Pitta’nın düşmesine neden olabilir.

Dengelemek için: Hafif, sıcak ve baharatlı yiyecekler tüketin, fiziksel aktiviteyi artırın.

Guna (Nitelikler) Açısından Şubat Ayı

• Tamas (Ağırlık, Durgunluk) Artıyor: Uyku hali, motivasyon kaybı, melankoli hissi.
• Kapha’nın Soğuk ve Ağır Niteliği Güçleniyor: Mukus artışı, şişkinlik, metabolizma yavaşlaması.

Dengelemek için: Sabah erken kalkın, baharatlı ve sıcak yiyecekler tüketin, düzenli hareket edin.

Dhatu (Vücut Dokuları) ve Şubat Ayındaki Riskler

• Rasa Dhatu (Lenf & Plazma): Mukus artışı, bağışıklık sistemi zayıflaması.
• Meda Dhatu (Yağ Dokusu): Kışın biriken yağlar bu ayda harekete geçirilmelidir. Aksi taktirde kilo alımı, metabolizma yavaşlaması yaşanabilir.
• Mamsa Dhatu (Kas Dokusu): Kas tembelliği, hareketsizlikten kaynaklı kas kaybı.

Dengelemek için: Hafif egzersiz yapın, sindirim ateşini destekleyen baharatlar tüketin.

Srotamsi (Kanallar) ve Şubat Ayındaki Riskler

• Prana Vaha Srotas (Solunum Kanalları): Mukus artışı nedeniyle tıkanıklık olabilir​.
• Anna Vaha Srotas (Sindirim Kanalı): Sindirim yavaşlayabilir, toksin birikimi olabilir.
• Mutra Vaha Srotas (İdrar Yolları): Su tutulumu olabilir, böbrekleri desteklemek için su dengesi sağlanmalıdır.

Şubat Olası Psikolojik Sorunlar

Şubat ayında mevsimsel değişiklikler ve Kapha’nın etkisiyle aşağıdaki psikolojik sorunlar sıkça görülebilir.

Mevsimsel Depresyon ve Melankoli (Kapha Ağırlığından Kaynaklı)

• Belirtiler: Enerji düşüklüğü, içe çekilme isteği, hüzünlü ruh hali, hayata karşı ilgisizlik.
• Sebep: Güneş ışığının azlığı ve ağır, yavaş Kapha enerjisinin artışı.
• Ayurvedik Destek: Hafif ve baharatlı yiyecekler tüketmek, günlük hareketi artırmak, sabah erken kalkmak.

Motivasyon Kaybı ve Hareketsizlik (Kapha Fazlalığı)

• Belirtiler: Harekete geçmekte zorlanma, sabahları uyanmada güçlük, üşengeçlik.
• Sebep: Kapha dosha ağır ve stabil olduğu için bu mevsimde tembelleşme eğilimi artar.
• Ayurvedik Destek: Sabah erken kalkmak, sıcak su içmek, kuru masaj (Garshana) yapmak, baharatlı çaylar içmek (zencefil, karanfil, tarçın).

Anksiyete ve Aşırı Düşünme (Vata’nın Artık Etkisi)

• Belirtiler: Aşırı düşünme, kaygı, zihinsel bulanıklık, unutkanlık.
• Sebep: Kapha ağır ve yapışkan olduğu için zihin sisli hissedebilir, Vata’nın rüzgarlı etkisi de odaklanmayı zorlaştırabilir.
• Ayurvedik Destek: Sıcak ve besleyici yiyecekler tüketmek, yağlı masaj (Abhyanga) yapmak, topraklayıcı nefes teknikleri uygulamak.

Öfke ve Tahammülsüzlük (Pitta’nın Dengesizliği)

• Belirtiler: Hızlı sinirlenme, başkalarına karşı tahammülsüzlük, eleştirel olma eğilimi.
• Sebep: Şubat ayında bazı insanlarda Pitta dosha’nın dengesizliği nedeniyle sinirlilik artabilir.
• Ayurvedik Destek: Serinletici bitkiler (nane, fesleğen, gül çayı) tüketmek, meditasyon ve doğada vakit geçirmek.

Şubat Olası Fizyolojik Sorunlar

Şubat ayında bedenin metabolizması yavaşlamaya başlar ve bu çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.

Mukus ve Solunum Yolları Problemleri (Kapha’nın Birikimi)

• Belirtiler: Burun tıkanıklığı, sinüzit, sık soğuk algınlığı, boğazda balgam hissi.
• Sebep: Kapha’nın su ve toprak elementi nedeniyle mukus üretimi artar.
• Ayurvedik Destek: Baharatlı ve sıcak çorbalar içmek, zencefil-limon çayı tüketmek, burun temizliği için Neti Pot uygulamak.

Sindirim Yavaşlığı ve Kabızlık (Kapha ve Vata’nın Etkisi)

• Belirtiler: Şişkinlik, hazımsızlık, bağırsak hareketlerinin düzensizleşmesi.
• Sebep: Soğuk hava ve azalan aktivite nedeniyle Agni (sindirim ateşi) zayıflar​.
• Ayurvedik Destek: Ilık su içmek, baharatlı yemekler tüketmek, sabah aç karnına sıcak su ve limon içmek.

Su Tutulumu ve Şişkinlik (Kapha Artışı)

• Belirtiler: Eller ve ayaklarda şişme, genel bir ağır hissetme.
• Sebep: Kapha’nın su elementi özelliği nedeniyle vücut sıvıları tutulur.
• Ayurvedik Destek: Hafif diüretik etkisi olan gıdalar tüketmek (maydanoz, rezene, kişniş), aşırı tuz tüketiminden kaçınmak.

Kilo Artışı ve Metabolizma Yavaşlaması (Kapha’nın Ağırlığı)

• Belirtiler: Yağ birikimi, hareketsizlik hissi, iştah artışı.
• Sebep: Kış boyunca biriken yağlar yakılamazsa Şubat ayında metabolizma iyice yavaşlar.
• Ayurvedik Destek: Gün içinde hareketi artırmak, hafif ve sıcak gıdalar tüketmek, aşırı tatlı ve yağlı yiyeceklerden kaçınmak.

Cilt Kuruluğu ve Egzama (Vata’nın Kuruluğu)

• Belirtiler: Ciltte pullanma, kuruluk, çatlaklar, egzama.
• Sebep: Kışın kuruluğunun etkisiyle Vata’nın kurutucu özelliği hala devam edebilir.
• Ayurvedik Destek: Nemlendirici yağlarla (susam yağı, badem yağı) masaj yapmak, sıcak duş almak.

Şubat Olası Zihinsel Sorunlar

Şubat ayı zihinsel süreçleri de etkileyebilir ve aşağıdaki sorunlara yol açabilir.

Odaklanma Zorluğu ve Zihinsel Bulanıklık (Kapha’nın Ağırlığı)

• Belirtiler: Düşüncelerde yavaşlama, sisli beyin hissi, unutkanlık.
• Sebep: Kapha’nın durağan enerjisi zihni de etkileyerek zihinsel yavaşlamaya neden olabilir.
• Ayurvedik Destek: Hafif baharatlar kullanmak (zencefil, tarçın), gün içinde küçük molalar vererek hareket etmek.

Yorgunluk ve Uyku Hali (Kapha Fazlalığı)

• Belirtiler: Gün içinde sürekli uyuma isteği, sabahları yataktan kalkmada zorlanma.
• Sebep: Şubat ayında günler hala kısa olduğu için melatonin üretimi fazla olabilir ve Kapha’nın ağır enerjisiyle birleşerek sürekli yorgun hissettirebilir.
• Ayurvedik Destek: Gün ışığından mümkün olduğunca faydalanmak, sabahları hareket etmek, ağır ve tatlı yiyeceklerden kaçınmak.

Şubat Ayında Ayurveda Açısından Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri

Beslenme Önerileri

• Sindirim Ateşi (Agni) Desteklenmeli: Kış boyunca sindirim ateşi güçlüdür, ancak Şubat ayında Kapha’nın birikmesiyle yavaşlamaya başlar​. Bu nedenle, mideyi aşırı doldurmadan sıcak, hafif ve baharatlı yiyecekler tercih edilmelidir.
• Kapha’yı Arttıran Ağır, Soğuk ve Yağlı Yiyeceklerden Kaçının: Yoğurt, peynir, dondurma, kızartmalar, şekerli gıdalar ve aşırı karbonhidrat tüketimi Kapha’yı artırarak mukus üretimini artırabilir.
• Sindirimi Güçlendiren Baharatlar Tüketilmeli: Zencefil, karabiber, kişniş, kimyon ve tarçın gibi baharatlar sindirimi destekler ve toksin birikimini önler.
• Ilık Su İçmek Faydalıdır: Gün boyunca ılık su içmek, toksinleri atmaya ve lenfatik sistemi desteklemeye yardımcı olur.
• Sebze ve Hafif Proteinler Önemli: Buharda pişirilmiş sebzeler, baklagiller ve sıcak çorbalar tercih edilmelidir.
• Tatlar Dengelenmeli: Ayurveda’ya göre bu dönemde acı, keskin ve buruk tatlar Kapha’yı dengelemeye yardımcı olur​.

Günlük Rutin ve Yaşam Tarzı

• Erken Uyanmak: Ayurveda’da Brahma Muhurta (sabah 04:30 – 06:00 arası) erken kalkmak önerilir. Bu, Vata’nın hafiflik enerjisinden faydalanmayı sağlar.
• Sabah Yağlı Gargara (Gandusha) ve Burun Yağlama (Nasya) Uygulamaları: Sezondan kaynaklanan kuruluk ve mukus birikimini dengelemek için susam yağıyla gargara yapılabilir ve buruna birkaç damla anason veya susam yağı damlatılabilir.
• Vücut Masajı (Abhyanga): Susam yağı ile yapılan sıcak masaj, dolaşımı artırır ve vücudu soğuğa karşı korur.
• Hafif Egzersiz: Kapha ağır bir dosha olduğu için, bu mevsimde tempolu yürüyüş, yoga ve nefes egzersizleri (Pranayama) önerilir.
• Meditasyon ve Pranayama: Zihin ve sinir sistemini sakinleştirmek için günlük meditasyon ve nefes çalışmaları önerilir​.

Özetle; Şubat ayında Ayurveda’ya göre dengeyi sağlamak için,

✅ Beslenmede acı, keskin ve buruk tatlar tercih edin. Hafif ve baharatlı yiyecekler tüketin (Zencefil, karabiber, kişniş)

✅ Sıcak ve baharatlı içecekler için (örneğin, zencefil çayı)

✅ Sabah dil temizliği sonrası ve gün içinde ılık su için

✅ Hafif egzersizlerle hareketi artırın (Yürüyüş, yoga)

✅ Sıcak yağ masajı yaparak (Abhyanga) cildinizi ve sinir sisteminizi besleyin

✅ Sabah erken kalkmaya özen gösterin ve gün ışığından faydalanın

✅ Mukus birikimini önlemek için ağır, yağlı ve sütlü yiyeceklerden kaçının

Şubat ayı, Ayurveda’ya göre yavaşlama ve içe dönme zamanıdır. Bu önerileri uygulayarak Şubat ayını Ayurveda prensiplerine uygun şekilde geçirebilir, Kapha’nın dengesini koruyarak enerji seviyenizi yükseltebilir,bedensel ve zihinsel ağırlığı atarak enerji kazanabilirsiniz!

Şubat ayında Kitchari iyi bir tercih olabilir.

0 Beden mi, Bedende 0 Sorun mu? Stres ve Kaygı Vız Gelebilir mi? Ne yapalım? Merak ediyorsan Youtube Kanalımızdaki Tele1 Sağlık Gündemi programında Konca Kumkum’la söyleşimizi izleyebilirsin.

Sevgilerimle,

Hande Mistili

Şubat 2025